Halk Kütüphaneleri Metaverileri
Amaç: Genel Müdürlük ve Halk Kütüphanelerinde hizmet kalitesini belirlemek, Halk kütüphanelerinin kullanım oranını ölçmek, hizmet kalitesi ve kullanım oranını artırmak için, ileriye dönük yapılacak çalışmaların planlanması, çalışma stratejilerinin belirlenmesini sağlamak.
Devletin resmi istatistiklerini derleyen kurum ve kuruluşlara kaynak oluşturulmasını sağlamak.
Kapsam: Genel Müdürlüğe bağlı tüm il, ilçe ve şube halk kütüphaneleriyle birlikte, çocuk, edebiyat müze ve gezici kütüphaneleri bu çalışma içerisindedir.
Tanım ve Kavramlar:
Çocuk kütüphanesi: İl veya ilçe halk kütüphanesine bağlı olarak on dört yaşına kadar olan çocuklara ayrı bir binada hizmet veren kütüphaneyi ifade eder.
Derleme: Fikir ve sanat eserlerinin basılmış veya çoğaltılmış nüshaları ile ikili ya da çok taraflı anlaşmalar uyarınca yurt dışında basılan veya çoğaltılan fikir ve sanat eserlerinin toplanması, korunması, düzenlenmesi ve toplumun bilgi ve yararına sunulmasıdır.
Edebiyat Müze Kütüphanesi: İl veya ilçe halk kütüphanesine bağlı olarak hizmet veren edebiyat konulu özel dermeye sahip ihtisas kütüphanesini ifade eder.
Gezici Kütüphane: Yerleşik kütüphane hizmetinden yararlanamayan yerleşim birimlerine uygun taşıtlarla götürülen kütüphane hizmetini ifade eder.
Halk Kütüphanesi: Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğüne bağlı olarak hizmet veren il, ilçe, şube, çocuk ve edebiyat müze kütüphanelerinin her birini ifade eder.
Hedef Kitle Türüne Göre Kitap: Kütüphane dermesinde bulunan kitapların çocuk ve yetişkin kitabı olarak ayrımını belirtir.
ISBN: ISBN (Uluslararası Standart Kitap Numarası) dünyanın neresinde yayımlanırsa yayımlansın, bibliyografik künyesi belirli tek bir materyali [kitap, e-kitap, (eğitim amaçlı yayınlanan) CD, DVD, VCD, yazılım vb. ] temsil eden 5 küme altında 13 rakamdan oluşan uluslararası bir numaralama sistemidir.
ISSN: ISSN (Uluslararası Standart Süreli Yayın Numarası), belirli bir süreli yayın (devamlı kaynak-devam eden süreli yayın) için oluşturulan ve süreli yayının adına bağlı 2 küme ve 8 haneden oluşan uluslararası bir numaralama sistemidir.
Kayıtlı Üye: Genel Müdürlüğümüze bağlı tüm kütüphanelere üye olmuş kullanıcıyı ifade eder.
Kitap Dışı Materyal: Kütüphane dermesinde bulunan kitap dışındaki tüm materyalleri (afiş, atlas, mikrofilm, DVD, satranç, broşür v.b.) kapsar.
Konularına Göre Kitap Sınıflaması: Dewey Onlu Sınıflama Sistemine göre ayrılmış kitapların adetlerini ve türlerini gösterir.
Kullanıcı: Kütüphane hizmet ve materyallerinden yararlanan kişileri ifade eder.
Kültürel Etkinlik: Halkın eğitsel, kültürel, bireysel ve toplumsal gelişimine katkı sunmak üzere kütüphane içinde veya kütüphane dışında yapılan faaliyetleri ifade eder.
Ödünç Verilen Materyal: Kayıtlı üyelerin kütüphane dermesinden ödünç olarak aldıkları materyalleri ifade eder.
Personel Durumu: Genel Müdürlüğe bağlı kütüphanelerde hizmet veren personelin kadro ve sayılarını belirtir.
Süreli Yayın Çeşidi: Genel Müdürlük tarafından o yıl abone olun muş süreli yayın çeşidini gösterir.
Süreli Yayın: Belirli aralıklarla çıkan, tamamlanma sorunu bulunmayan ve her sayısı birden çok yazarın yazılarından oluşan basılı veya elektronik yayın türünü ifade eder.
Hesaplama Yöntemleri: Halk Kütüphaneleri tarafından verilen hizmetler elektronik ortamda sisteme girilerek elde edilen veriler Genel Müdürlük tarafından kontrol ve analiz aşamalarından geçirilmekte ve yayıma hazırlanmaktadır.
Veri Derleme Sıklığı: Veriler 1 Ocak – 30 Haziran ve 1 Temmuz – 31 Aralık tarihlerini kapsayacak şekilde altı aylık dönemler halinde kütüphaneler tarafından oluşturularak Genel Müdürlüğe gönderilir.
Veri Kaynakları: Genel Müdürlüğe bağlı tüm halk, çocuk ve edebiyat müze kütüphaneleri ile gezici kütüphaneler bu istatistiklerin veri kaynağıdır.
Yayımlanma Durumu: Genel Müdürlüğebağlı tüm kütüphanelerde, alan uygulaması gerçekleştirilen çalışmaya ilişkin verilerin web üzerinden girişleri tamamlandıktan sonra kontrol ve analiz çalışmaları gerçekleştirilerek her yılın Mart ayında bir önceki yılın istatistikleri yayımlanır.
Yasal Dayanak: Kütüphanelere ait bu istatistiklerin derleme ve analiz süreçleri, Halk Kütüphaneleri Yönetmeliği ve Kütüphane Hizmet Esasları Genelgesi (2012/7) doğrultusunda Genel Müdürlüğümüzce ortaya konur.
Millî Kütüphane Metaverileri Millî Kütüphane: Millî kültür araştırmalarını mümkün kılmakla, bu amaca uygun eserleri ve belgeleri bir araya toplayarak esaslı bir merkez oluşturmakla ve aynı zamanda her türlü ilim ve sanat çalışmalarını kolaylaştırmakla görevli olan ulusal kütüphanedir. 1946 yılında kuruluş çalışmaları başlayan ve 1948 yılında kullanıcıların hizmetine açılan Millî Kütüphane, 1965 yılında Genel Müdürlük düzeyine yükselmiş ve artan gereksinimleri karşılamak için 1983 tarihinde bugünkü binasına taşınmıştır. 10.07.2018 tarih ve 30474 sayılı Resmi Gazete ’de yayımlanan 1 sayılı Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Kütüphaneler ve Yayımlar Genel Müdürlüğü çatısı altında hizmete devam etmektedir. Kitap: Herhangi bir konuda yazılmış, ciltli veya ciltsiz olarak bir araya getirilmiş, basılı veya yazılı kâğıt yaprakların bütününden oluşan ve kütüphane dermesinde bulunan her bir adet eseri ifade eder. Basma Kitap: Basım yoluyla çoğaltılmış kitapların sayısını ifade eder. Elektronik Kitap (e-kitap): Bilgisayar ortamına aktarılmış, kullanıcıların bilgisayar, mobil cihaz, elektronik kitap okuyucuları veya benzeri cihazları kullanarak okuyabildikleri dijital kitapları ifade eder. Sesli Kitap: Millî Kütüphane tarafından görme engelli üyelerin yararlanması amacıyla gönüllü okuyucular tarafından seslendirilmiş kitapları ifade eder. Yazma Kitap: Elle yazılmış, tarihî, sanatsal veya içerik değeri olan kitapları ifade eder. Süreli Yayın: Birbirini izleyen ayrı bölümler halinde, genellikle numaralandırılmış olarak yayımlanan ve önceden belirlenmiş bitişi olmayan yayınları ifade eder. Ciltlenmiş Süreli Yayın: Belirli dönemlerle (günlük, haftalık, aylık, vb.) çıkan eserlerin (gazete, dergi) ciltlenerek kullanıma sunulmasını ifade eder. Kütüphaneye Giren Kitap: Satın alma, derleme veya diğer (bağış, mübadele, devir, vb.) yöntemlerle kütüphane dermesine kazandırılan kitapları ifade eder. Derleme: Fikir ve Sanat Eserlerinin basılmış veya çoğaltılmış nüshaları ile ikili ya da çok taraflı anlaşmalar uyarınca yurt dışında basılan veya çoğaltılan fikir ve sanat eserlerinin etkin, sağlıklı ve eksiksiz bir biçimde toplanması, düzenlenmesi, elverişli ortamlarda saklanması, korunması, gelecek kuşaklara aktarılması işlemini ifade eder. Kütüphaneden Çıkan Kitap: Kütüphane dermesinden çeşitli nedenlerle çıkarılan kitapları ifade eder. Kitap Dışı Materyal: Kitap ve süreli yayın dışında kütüphane dermesinde bulunan tüm görsel-işitsel (afiş, fotoğraf, DVD, vb.) materyalleri ifade eder. Kullanıcıya Açık Bilgisayar: Millî Kütüphane’de kullanıcıların hizmetine açık olarak bulunan bilgisayarları ifade eder. Abone Olunan Veri Tabanı: Millî Kütüphane kullanıcılarına sunulmak üzere abone olunan veri tabanını ifade eder. Dijital Kütüphane: Millî Kütüphane’de bulunan bazı eserlerin görüntülerinin bilgisayar ortamına aktarılmasıyla oluşturulmuş ve elektronik ortamda araştırmacılara sunulmuş materyallerden oluşmaktadır. Dijital Poz: Çoğu nadir eserlere ait olmak üzere, süreli yayın ve kitap dışı materyallerin Dijital Kütüphane’de bulunan pozlarını ifade eder. Kütüphanede Dijital Ortama Aktarılan Poz: Millî Kütüphane koleksiyonuna ait eserlerin kütüphane personeli veya hizmet alımı eliyle çekimlerinin yapılarak elektronik ortama aktarılan pozu ifade eder. İndirilen Poz: Millî Kütüphane’nin Dijital Kütüphane sisteminden kayıtlı kullanıcılar tarafından kullanılmak üzere kendi bilgisayarlarına yükledikleri pozu ifade eder. Dijital Kütüphane Kayıtlı Kullanıcı: Dijital Kütüphane sisteminden yararlanmak üzere üyelik işlemini gerçekleştiren kullanıcıları ifade eder. Her kullanıcının, bir yıl içinde bu sistemden indirebileceği poz miktarı 1000 poz ile sınırlıdır. Raf Uzunluğu: Millî Kütüphane’deki dolu olan rafların metre cinsinden toplam uzunluğunu ifade eder. Kütüphaneden Yararlanan Kullanıcı: Milli Kütüphane ’ye gelerek kütüphanenin materyallerinden yararlanan kullanıcıları ifade eder. Kayıtlı Kullanıcı: Millî Kütüphane hizmetlerinden faydalanmak için üye olan kullanıcılar ile konuşan kitaplık bölümüne üye olan kullanıcıları ifade eder. Kullanıcı Tahsisli Yer Sayısı: Millî Kütüphane’de kullanıcılara tahsis edilen koltuk/sandalyeyi ifade eder. |